Kultura grecka jest jedną z najstarszych i najważniejszych kultur Europy. To właśnie stąd pochodzili najwybitniejsi starożytni: Homer (któremu zawdzięczamy „Iliadę” i „Odyseję”), Arystoteles (filozof i autor „Poetyki”), Sokrates czy Platon. Gdyby nie Grecy, cywilizacja europejska prezentowałaby się zgoła inaczej. Jednak współczesna Grecja zdaje się mieć coraz mniej wspólnego ze swoją historią – a najważniejszym łącznikiem między przeszłością a teraźniejszością jest kuchnia oparta na trzech filarach: pszenicy, oliwie i winie. Niemal wszystkie greckie potrawy narodowe czerpią właśnie z tych trzech podstawowych elementów – a jeżeli nie mamy do czynienia chociaż z jednym z nich, wówczas z dużą dozą prawdopodobieństwa zajadamy się amerykańskim fast foodem.

Greckie potrawy narodowe, czyli ostatni ambasador kultury helleńskiej

Grecja zdołała zmienić swój charakter, a główne skojarzenia z Helladą to przede wszystkim piękne greckie wyspy i kłopoty finansowe tego kraju. To właśnie turystyka sprawia, że Grecja wciąż jest w stanie funkcjonować ekonomicznie – jednak w pogoni za piaszczystymi plażami turyści coraz częściej przedkładają uroki korzystania ze słońca ponad uroki obcowania z kolebką naszej cywilizacji. W rozkładzie lotów Kos i Santorini coraz bardziej dominują tak bardzo istotne dla naszej historii Ateny, a wycieczki na Kretę rzadziej zahaczają o miejsca związane z dorobkiem kulturowym, stając się kolejnym wybrzeżem stricte plażowym – dlatego podczas pobytu warto chociaż odrobinę poobcować z helleńską kulturą: a najłatwiej do niej trafić oczywiście poprzez kuchnię. Greckie potrawy narodowe z pewnością zapewniają wszystko to, o czym mógłby pomarzyć najbardziej wymagający koneser. A czego konkretnie spróbować? Jakie potrawy są podstawą greckiej kuchni?

Kilka składników, bez których greckie potrawy narodowe nie mogłyby istnieć

Mówiąc o Grecji i jej urokach kulinarnych, warto pamiętać, że specyfika smaków wynika z klimatu. Łagodny i ciepły, wręcz zachęca do korzystania z lekkich, odświeżających warzyw. W Grecji również fauna wynika z flory i na odwrót – a górzyste wzniesienie niemalże narzucają hodowlę kóz i baranów. Dlatego właśnie w Grecji mamy nadreprezentację baraniny i koziego nabiału na stołach. A czego jeszcze się spodziewać po greckiej kuchni? Do najważniejszych składników należą:

• pszenica,

• oliwki,

• wino,

• sałata,

• szpinak,

• papryka,

• cukinia,

• bakłażan.

Greckie potrawy narodowe – najważniejsza lista najpyszniejszych smaków!

Między nazwą potrawy a opisem dobrze dołączyć zdjęcie przedstawiające dane danie

1. Mousaka

Nie da się rozpocząć tej listy w inny sposób, niż od przedstawienia mousaki, czyli najważniejszego ambasadora greckich smaków. Można o tym daniu powiedzieć tyle, że jest to zapiekanka z makaronu, ziemniaków, mięsa mielonego, bakłażana i sosu pomidorowego zalana beszamelem. Jednak techniczny opis nie oddaje nawet w jednym procencie tego, czym mousaka jest faktycznie, bowiem poezja smaków jest wynikiem idealnego balansu konkretnych składników. Jedna mousaka drugiej nierówna, a wpływ na finalny kształt mają odpowiednie porporcje, umiejętne dozowanie wina oraz…pasja. Nie bez powodu to właśnie na brak zaangażowania i miłości do kuchni zrzuca się wszelkie niepowodzenia – wszak przepis na mousakę jest niezwykle prosty i na papierze wydaje się, że nie da się przygotować niesmacznego dania!

2. Gyros

Chociaż gyros jest jednym z najpopularniejszych i najtańszych dań typu fast food, to jednak Grecy pokazują, że szybka kuchnia nie musi być śmieciowym jedzeniem. Gyros, czyli opiekane na rożnie i kolejno odcinane długim nożem mięso podaje się w kilku różnych wariantach:

• na talerzu – wówczas serwuje się również frytki, sałatkę grecką oraz lekko zapieczoną pitę,

• na wynos – wówczas mięso zawija się w pitę, a następnie placek uzupełnia się tzatzikami, pomidorami w plastrach oraz frytkami – podobnie, jak współczesny kebab (choć każdy Grek wścieka się na to porównanie).

3. Kleftiko

Kleftiko, czyli soczysta jagnięcina – tylko tyle potrzeba, by opisać greckie kleftiko. Potrawa ta jest przygotowywana w piekarniku, a mięso jagnięce piecze się do takie momentu, aby osiągnęło idealną konsystencję. Nie bez znaczenia jest tutaj marynata, przygotowywana z oliwy, czosnku, soku z wyciśniętej cytryny oraz odpowiedniej kompozycji ziół. Tradycyjnie na kleftiko składa się nie tylko jagnięcina, lecz także warzywa: ziemniaki, papryka czy pomidory. Taka kompozycja sprawia, że po obróbce termicznej wytwarza się niezwykle aromatyczny, wręcz uzależniający sos. Jeżeli jeszcze podlać go białym winem, wówczas mamy do czynienia z prawdziwym niebem. Niebem na talerzu.

4. Kolokithokeftedes

Nazwa tego dania jest niezwykle zawiła (ku uciesze wszystkich Greków obserwujących zmagania obcokrajowców z jej wymówieniem), jednak z całą pewnością nie warto się zrażać i z obawy przed faux pas wybierać innego dania. Kolokithokeftedes to bowiem istny raj dla wegetarian – placuszki z cukinii smażone w głębokim oleju z dodatkiem kolendry, koperku czy innych przypraw. Trzeba jednak pamiętać o tym, że nie ma tego dania bez sera fety – kolejnej podstawy greckiej kuchni. Co ciekawe, możliwe są różne inne warianty tej potrawy, a cukinię możemy zastąpić m.in. pomidorami czy ziemniakami.

Greckie potrawy narodowe, czyli nie tylko mięso na talerzu

Nie przepadasz za mięsem? Wolisz eliminować produkty odzwierzęce ze swojej diety? W takim razie Grecja jest krajem dla Ciebie! Oparta na oliwie, winie i warzywach Hellada od wieków skutecznie pokazuje, że można jeść smacznie i bez mięsa. Dania wegetariańskie znajdują się w menu każdej restauracji i nie są jedynie dodatkiem do głównej karty dań, lecz jej pełnoprawnym elementem. A jakie są najlepsze greckie potrawy narodowe bez mięsa? Poniżej kilka przykładów, które pokazują dobitnie, że mięso to nie wszystko!

5. Gemista

Czas na danie, które przekona do Grecji nawet największego sceptyka Hellady. Gemista, czyli łącznik między światem wegetarian a mięsożerców to danie, które pojawia się w wielu domach Europy (a więc nie tylko w Grecji), choć mało kto zdaje sobie sprawę z jego pochodzenia. Niech pierwszy rzuci kamieniem ten, kto nie faszerował ani razu papryki, bakłażana czy pomidora. Gemista jest właśnie tym rodzajem dania – do wydrążonej papryki wkłada się farsz (na ogół z samego ryżu, choć niekiedy miesza się ryż z mieloną baranina), a następnie całość zapieka się w piekarniku. Warto do farszu dodać również odrobinę pokrojonych w kosteczkę ziemniaków, a całość skropić oliwą z oliwek. Iście greckie danie, pełne lekkości, choć niepozostawiające człowieka głodnym – taka właśnie jest gemista!

6. Dolmades

Dolmades to danie charakterystyczne nie tylko dla Grecji, lecz także m.in. dla Gruzji (tolma) czy Bułgarii. Jeżeli szukać polskiego odpowiednika tego dania, to z całą pewnością byłyby nim gołąbki – choć jest to tylko pozorne podobieństwo. Dolmades (zwane również dolmadakia) nie są bowiem daniem głównym, lecz lekką przekąską zapowiadającą danie główne. Greckie gołąbki zawijane są w odpowiednio przygotowane jadalne liście winogron (które nadają potrawie charakterystycznego smaku), a ich farsz składa się z… ryżu. Co niezwykle istotne, dolmadakię należy podawać w odpowiednim towarzystwie – serwowana saute mogłaby być niesmaczna, dlatego skrapia się ją delikatnie sokiem z cytryny, a także polewa lekko oliwą z oliwek. Bez dwóch zdań dolmades to odpowiednie danie na początek biesiady – szczególnie, jeśli mamy w jego towarzystwie inny grecki klasyk, czyli:

7. Tzatziki

Tzatziki to kompozycja, której nie trzeba nikomu szczególnie przedstawiać. Greckie potrawy narodowe utraciłyby sporo smaku, gdyby nie obecność tego składnika (choć sam na miano pełnoprawnej potrawy nie zasługuje). Kucharze na całym świecie wiedzą doskonale, w jaki sposób przygotować tzatziki: wystarczy ledwie jogurt, zielony ogórek, czosnek, sól i pieprz i gotowe! Prawda, że proste? A jednak to właśnie w tej prostocie tkwi siła kuchni greckiej. Szczególnie, że tzatziki możemy konsumować na wiele sposobów:

• z dolmadakią,

• z grillowanym mięsem,

• z ziemniakami,

• na chlebku pita.

Michał Małecki

Na imię mam Michał i pochodzę z Opola, gdzie się urodziłem i mieszkam. Tu także pracuję jako tłumacz języka niemieckiego i copywriter. W zawodzie pracuję już od 5 lat i nie wyobrażam sobie innego zajęcia, Bardzo lubię swoją pracę i sporo czytam w tym zakresie. Dzięki temu stale uczę się nowych rzeczy, które pomagają mi w pracy. Dzięki temu mogę podzielić się z wami własnym doświadczeniem i spostrzeżeniami. Moim hobby poza pracą i językiem niemieckim są zwierzęta. Sam mam w domu trzy psy i dwa koty, które świetnie się dogadują.