Europejska wieża Babel – ile jest języków w Unii Europejskiej?

Unia Europejska to organizacja gospodarczo-polityczna, zrzeszająca niemal wszystkie państwa leżące na kontynencie europejskim. Chociaż głównym zadaniem UE jest scalanie narodów wchodzących w jej skład, nie jest ona organizmem jednolitym – czymś na kształt super-państwa. Obywatele każdego z państw mają prawo swobodnie podróżować po terenie UE, osiedlić się w dowolnym kraju, studiować na najlepszych uniwersytetach w Holandii czy Włoszech, a także podjąć pracę – czy to w Estonii, czy na Cyprze. Państw i kierunków jest naprawdę sporo. Ale aby to wszystko było możliwe, potrzeba odpowiednich aktów prawnych tłumaczonych na wszystkie języki urzędowe każdego z krajów członkowskich. A ile jest języków w Unii Europejskiej? To pytanie, na które odpowiedź może zdumiewać! Szczególnie, że unijne instytucje to pracodawcy zatrudniający najwięcej tłumaczy na świecie!

Początki Unii – sześć państw, cztery języki

Gdy w 1952 r. Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN i Włochy podjęły decyzję o powołaniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, nikt nie spodziewał się, że nowopowstała organizacja szybko stanie się jedną z najsilniejszych na świecie. Nikt także nie mógł się domyślać, że z czasem może się pojawić komunikacyjny misz-masz – państwa-sygnatariusze EWWiS korzystali z ledwie sześciu języków, a były nimi:

• francuski
• niderlandzki
• niemiecki
• włoski

Pierwotnie cztery języki nie przysparzały najmniejszego problemu – można z nich zrobić maksymalnie 12 kombinacji (przy założeniu, że pary francuski-niemiecki i niemiecki-francuski będą oddzielnymi parami. Brzmi to jednak zabawnie w porównaniu z tym, ile jest języków w Unii Europejskiej obecnie.

Chodzi o ludzi – spójrzmy na fakty

Czy wiesz, że największe rozszerzenie Unii Europejskiej w 2004 r. (czyli to, w którym Polska wstąpiła do Wspólnoty) potroiła liczbę wszystkich możliwych kombinacji językowych w ramach Unii Europejskiej? To, ile jest języków w Unii Europejskiej, może naprawdę przytłaczać!

• Jeżeli spojrzymy na klasyfikację państw świata według liczby ludności, bezapelacyjnie na podium znajdą się odpowiednio Chiny, Indie oraz Stany Zjednoczone.

• Populacja Chin, Indii i Stanów Zjednoczonych odpowiada ponad 40% populacji całej kuli ziemskiej

• Jeśli uwzględnimy Unię Europejską, zajmie ona trzecie miejsce z liczbą ponad 500 milionów mieszkańców!

• Gdyby stworzyć super-państwo zrzeszające obywateli Chin, Indii i krajów Unii Europejskiej, mieszkałyby w nim ponad trzy miliardy ludzi!

• Europejska Wspólnota rozciąga się od Oceanu Atlantyckiego aż po Morze Czarne, od Morza Śródziemnego po Morze Barentsa – jest ósmym największym terytorium lądowym po Rosji, Antarktydzie, Kanadzie, Chinach, Stanach Zjednoczonych, Brazylii i Australii. Ile języków jest w Unii Europejskiej, która w tym rankingu jest w pierwszej dziesiątce?

Dlaczego te fakty są aż tak ważne dla odpowiedzi na pytanie ile jest języków w Unii Europejskiej? Otóż przy takiej liczbie ludności (przypomnijmy – 500 milionów ludzi), duża liczba języków urzędowych oznacza ogromne zapotrzebowanie na tłumaczenie aktów prawnych, broszur i wszelkiego rodzaju treści pisanych.

Unijna papierologia, czyli dlaczego tłumacz jest niezbędny w Unii Europejskiej

• Każdy dokument w Unii Europejskiej musi zostać przetłumaczony na każdy język urzędowy UE

• Organami Unii Europejskiej są: Parlament Europejski, Rada Europejska, Rada Unii Europejskiej, Komisja Europejska i Trybunał Sprawiedliwości Komisji Europejskiej

• W Parlamencie Europejskim zasiada 751 europosłów, którzy mają prawo wygłosić swoje przemówienie w wybranym przez siebie języku urzędowym Unii Europejskiej

• Posiedzenia Rady Europejskiej i Rady Unii Europejskiej muszą zostać przetłumaczone na tyle, ile jest języków w Unii Europejskiej

• W 2016 r. przetłumaczono 747 tysięcy stron tekstu

Ile jest języków w Unii Europejskiej? Możesz się naprawdę zdziwić!

Chociaż państw w Unii Europejskiej jest 28 (stan przed wystąpieniem Wielkiej Brytanii ze Wspólnoty), liczba języków urzędowych to jedynie… 24! Oznacza to, że aż 4 państwa nie mają własnego języka urzędowego, zarezerwowanego dla nich i tylko dla nich. A jeżeli już wiemy ile jest języków w Unii Europejskiej, spójrzmy na to, jakie to są języki:

Języki słowiańskie

• bułgarski
• chorwacki
• czeski
• polski
• słowacki
• słoweński

Języki germańskie

• angielski
• duński
• niderlandzki
• niemiecki
• szwedzki

Języki romańskie

• francuski
• hiszpański
• portugalski
• rumuński
• włoski

Języki ugrofińskie

• estoński
• fiński
• węgierski

Języki helleńskie

• grecki

Języki celtyckie

• irlandzki

Języki bałtyckie

• litewski
• łotewski

Języki semickie

• maltański

24 języki urzędowe Unii Europejskiej – co z tego wynika?

• 4 języki, 12 kombinacji – tyle języków urzędowych było w Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali (protoplaście Unii Europejskiej) w 1952 r.

• 6 języków, 30 kombinacji – po wstąpieniu Wielkiej Brytanii i Danii w europejskie szeregi w 1973 r. (co ciekawe, Wielka Brytania zdecydowała się wyłącznie na angielski, rezygnując z walijskiego czy gaelickiego szkockiego, choć na Wyspach Brytyjskich nie ma języka urzędowego)

• 7 języków, 42 kombinacje – po dołączeniu Grecji w 1981 r.

• 9 języków, 72 kombinacje – stan po dołączeniu Portugalii i Hiszpanii w 1983 r.

• 11 języków, 110 kombinacji – po wstąpieniu Finlandii i Szwecji w 1995 r.

Warto zwrócić uwagę na moment przełomowy – zobaczmy, ile jest języków w Unii Europejskiej w 1995 r., a ile w 2004 r.

• 20 języków, 380 kombinacji – po największym rozszerzeniu UE o Polskę, Estonię, Węgry, Litwę, Łotwę, Maltę, Czechy, Słowację, Słowenię i Cypr

• 23 języki, 506 kombinacji – po dołączeniu w 2007 r. Bułgarii i Rumunii oraz nadaniu irlandzkiemu statusu języka urzędowego

• 24 języki, 552 kombinacje – po przyłączeniu Chorwacji do UE w 2013 r.

24 języki urzędowe Unii Europejskiej – czy to koniec listy wymaganych języków?

Ile jest języków w Unii Europejskiej już wiemy. Liczba 552 kombinacji może przytłaczać – szczególnie, że w jej ramach tworzy się bardzo sporo niszowych kombinacji, jak chociażby para litewski-maltański, która wymaga tłumaczenia pośredniego (na ogół za pomocą języka angielskiego). To jednak nie koniec problemów europejskich urzędników! Zapotrzebowanie na tłumaczenia innych języków jest ogromne. Dlaczego? O tym poniżej:

1. Unia Europejska stale współpracuje z państwami trzecimi, zaś na potrzeby tejże współpracy potrzebna jest znajomość takich języków jak rosyjski, mandaryński, japoński czy arabski.

2. Współpraca Unii Europejskiej z państwami Europejskiego Obszaru Gospodarczego wymaga znajomości takich języków jak dialekt alemański języka niemieckiego (Liechtenstein) czy norweskiego.

3. Wiele państw zgłasza się z żądaniami nadania statusu języka urzędowego językom używanym na ich terytorium – co i rusz w Hiszpanii pojawiają się żądania zwiększenia roli katalońskiego, baskijskiego i galicyjskiego w strukturach europejskich.

4. Albania, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Macedonia Północna, Serbia i Turcja otrzymały status oficjalnych kandydatów do członkostwa w Unii Europejskiej, zaś Gruzja, Kosowo, Maroko, Mołdawia i Ukraina do tego miana aspirują. Ile jest języków w Unii Europejskiej dziś, a ile może być za dziesięć lat? Tego nie wie nikt.

Dobrze, ale czemu nie załatwia się wszystkich spraw w języku angielskim?

Wprawdzie już wiemy, ile jest języków w Unii Europejskiej, ale tak naprawdę większość spraw można załatwić w mowie Szekspira – tak zapewne pomyślał niejeden czytelnik. To prawda, angielski jest najważniejszym językiem roboczym. I choć przedstawiciele UE komunikują się głównie za pomocą tego języka (za wyjątkiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, gdzie językiem roboczym jest francuski), to jednak Wspólnota Europejska nie może sobie pozwolić na stosowanie jednego języka.

Praca tłumacza to nie tylko literalne tłumaczenie z języka A na język B. Każdy przetłumaczony tekst musi spełniać standardy języka docelowego – być z nim w pełni zgodny, uwzględniać jego niuanse. Tłumacz odpowiada za stworzenie dokumentu jak najbardziej zbliżonego do oryginału w taki sposób, bo nawet przecinek może zmienić sens tłumaczonego zdania.

Michał Małecki

Na imię mam Michał i pochodzę z Opola, gdzie się urodziłem i mieszkam. Tu także pracuję jako tłumacz języka niemieckiego i copywriter. W zawodzie pracuję już od 5 lat i nie wyobrażam sobie innego zajęcia, Bardzo lubię swoją pracę i sporo czytam w tym zakresie. Dzięki temu stale uczę się nowych rzeczy, które pomagają mi w pracy. Dzięki temu mogę podzielić się z wami własnym doświadczeniem i spostrzeżeniami. Moim hobby poza pracą i językiem niemieckim są zwierzęta. Sam mam w domu trzy psy i dwa koty, które świetnie się dogadują.